Antywarsztaty tańców Czango
14 października, sobota, g. 13:30-15:00 oraz 16:00-17:30, Dwór Artusa
15 października, sobota, g. 12:30-14:00 oraz 14:30-16:00, Dwór Artusa
Dla wszystkich chętnych od 10 roku życia
Bilety: 15 i 10* PLN/osoba / 1,5h
* ulgowe: osoby z kartą Nauczyciela, Dużej Rodziny, studenci, dzieci i młodzież do lat 18 oraz 65+; cena specjalna dla grup zorganizowanych (powyżej 15 osób): – 15%
Dlaczego antywarsztaty?
Idea antywarsztatów – zamiast drobiazgowo analizować techniczne aspekty każdego tańca, każdej pieśni, zanurzymy się w tańću, śpiewie tak jak od wieków na wsi: spędzając wspólnie czas. Najważniejsze pozostają treść i emocje, których doświadczamy i komunikujemy. Koncentracji tylko na krokach lub słowach mówimy stanowcze NIE ☺
Festiwal pozwala zgłębić wiedzę i doświadczyć kultury starej węgierskiej grupy etnicznej Csángó (czyt. czango). Czangowie zamieszkują obie strony Karpat Wschodnich, na terenie obecnej Rumunii, a kiedyś Królestwa Węgierskiego. Położenie geograficzne i bogata historia sprawiły, że w muzyce Czangów słychać melodie bałkańskie, cygańskie, żydowskie, a nawet polskie. Artyści z Szépszerével nauczyli się tych melodii jeżdżąc przez wiele lat do mieszkających tam wiejskich muzykantów. Niestety, większość z nich już nie żyje, stąd jeszcze większa wartość dla uczestników tu w Polsce – możliwość dotknięcia żywej historii.
Większość tańców Czango tańczy się w kręgu, więc nie trzeba mieć partnera lub partnerki, a kroki są proste, choć żywiołowe tempo może przyprawić o zawrót głowy.
Taniec w kręgu sprawia, że osoby tańczące stają się jedną istotą, jednym organizmem. Taniec w kręgu tworzą wszyscy uczestnicy: wyborem tempa, kształtowaniem kręgu, tupaniem, dynamizmem i śpiewem. Nie ma prowadzącego, wszyscy są jednakowo ważni. Kroki taneczne są proste, ale niewłaściwy układ stóp może zepsuć taniec nie tylko sąsiada, lecz także wszystkich tańczących w kręgu. Bardziej skomplikowana jest nauka chwytania partnera za ręce, pas, plecy czy ramiona, jak również pilnowanie sąsiada i kształtu kręgu, szukanie i znalezienie wspólnoty tańca. O każdym elemencie tańców będziemy uczyć się podczas warsztatów. Będą także tańce w parach, ale u Czangów jedność tańczących w parach jest ściślejsza niż w innych regionach. Tak samo muszą trzymać jeden drugiego, współpracować demokratycznie, podobnie jak podczas tańca w kręgu. U mołdawskich Czangów pary tworzą krąg. Para lub prowadzący mężczyzna ma obowiązek pilnować innych i współpracować z nimi. Taniec w parach przejął charakterystyczne cechy tańca w kręgu.
Nauczymy się także krótkich przyśpiewek, aby wszyscy mogli dołączyć do śpiewu podczas tańca.
Prowadzenie: Taniec: Előd Molnár i Kata Reiner; muzyka, śpiew i taniec: kapela Szépszerével
Előd Molnár jako dziecko tańczył w Kaba (Węgry, koło Debreczyna) u Zoli Praudy i grał na cytrze w orkiestrze cytrowej Vasvirág w Kaba. Jest ekspertem w zakresie aspektów muzyki ludowej i tańca ludowego w tradycji mołdawskiego Csángó, jest jednym z najlepszych muzyków, tancerzy i nauczycieli tańca. Swojej profesjonalnej i ludzkiej postawy uczył się od wielu znakomitych starszych. Uczył się bez nut, jak tradycyjni wiejscy muzykanci ludowi. Jego humor i człowieczeństwo sprawiają, że jest również popularnym nauczycielem tańca.
Podstaw tańców uczył się od węgierskich nauczycieli tańca Attila Fülöp, Eszter Zoltán, Lehel Földi, Fábián Gyurka, Tamás Tündik oraz od gości z Csángó, którzy jeszcze w tamtych czasach byli częstymi gośćmi w tanecznych chaszczach. Kontaktowego tańca ludowego nauczyła się od Réki Tilles, której perspektywy przekazuje jako stały nauczyciel tańca zespołu Tázló. Tutaj jako nauczycielki tańca wspomagały ją Anna Kemenes, Juli Skopp i Zsófi Tuboly.
Od lat jest aktywnie zaangażowana w organizację Zemplén Serketánc – tygodnia tańca, muzyki i sztuk wizualnych w Gyimes i Mołdawii – gdzie można ją również spotkać jako nauczycielkę gry na flecie i tańca.
Do podniesienia atmosfery imprez tanecznych jest zapraszany przez takie kapele jak Fanfara Complexa, Szigony, Korinda, Rézeleje.
Gra fenomenalnie na flecie solo jak i z zespołami m.in. Tázló, Szigony, Borsa.
Kilkakrotnie był w Polsce, grając m.in. w Krakowie, Biskupinie.
Występował także w Anglii, Austrii, Chinach, Estonii oraz na Litwie.
Video
“Járd ki lábam” – dance “szerba” with EnsembleTázló – Keserves és vert kezes
“Táncház a város felett” – Moldavian csángó dance house with Tázló
Kata Reiner – od dzieciństwa regularnie uprawiałam sport, tańczyłam, uwielbiałam próbować różnych gatunków, a kontakt improwizacja pozostała formą, którą najczęściej praktykuję, badam i uczę. Pierwszy raz praktykowałam taniec ludowy jako przedszkolak, ale dopiero gdy stałam się dorosła, ponownie wkroczył w moje życie i dołączyłam do obozu tanecznego. Uwielbiam prostotę, czystość i wspólnotową siłę mołdawskiej tradycji. Staram się w miarę możliwości, ale z entuzjazmem, opanować ten język tańca. Chętnie biorę udział w organizacji domów tańca mołdawskiego, ucząc tańców.
***
Kapela Szépszerével gra muzykę ludową Czango z Mołdawii i Gimeszu, regionów, które leżą po obu stronach Karpat Wschodnich, na terenie obecnej Rumunii, a kiedyś Królestwa Węgierskiego. Farkas Gyulai (r. 1987) oraz Gergely Sámsondi (r. 1967) grają na skrzypcach, lutni koboz oraz fletach. Często wymieniają się instrumentami. Mieszkają w Budapeszcie (Węgry), ale muzyki i zwyczajów nauczyliśmy się głównie od starych mieszkańców wsi w Transylwanii (węg. Erdély). Od 2008 roku co tydzień organizują dom tańca Czango na wzgórzu Gellerta.
Praktykujemy najstarszy możliwy rodzaj muzyki ludowej. Propagujemy tradycyjne strojenie, melodie, skalę muzyczną, długość pieśni tanecznych, ich wspólne tempo, również bez nagłych podbić i preferujemy naturalną atmosferę bez jarzeniówek i LED-ów, systemów nagłaśniających i palenia, aby zapewnić zdrowie i spokój serca.
Uczymy także tańców, które sami gramy, a także piosenek, aby ludzie mogli dołączyć do śpiewu podczas tańca.
Gergely Sámsondi w 1987 roku zaczął odwiedzać Transylwanię i Szeklerszczyznę oraz dostępne tam jeszcze (ze względu na izolację systemu i zamknięte granice) sale taneczne. Muzyki i tańców uczył się poprzez samokształcenie, potem u lokalnych wiejskich mistrzów (Zoltán Vak z Gyimes) i na obozach tanecznych, a w Budapeszcie w szkole muzycznej Óbuda u Csaby Ökrösa.
Farkas Gyulai przez 10 lat uczył się na obozach folklorystycznych w kraju i za granicą: na obozie zespołu Egyszólam na Węgrzech oraz na tygodniowym taborze w wiosce Somoska w części Mołdawii, która znajduje się w Rumunii, od tamtejszych Czango.
Szanuje tych muzyków ludowych: Istvána Pála (+) tradycyjnego pasterza i gracza na dudach z Węgier i Auréla Mandache (+) skrzypka z Mołdawii, których poznał za ich życia.
Więcej na szépszerével.hu [link bez węgierskich znaków xn--szpszervel-c7af.hu ]